Αφλατοξίνες

Οι αφλατοξίνες είναι τοξίνες που παράγονται από μικροοργανισμούς και συγκεκριμένα από μύκητες.

Οι μύκητες εκτός απο την αλλοίωση κάποιων τροφίμων μπορούν να παράγουν τοξίνες (μεταβολίτες όπως αφλατοξίνες, μυκοτοξίνες κ.α.) και να προκαλέσουν προβλήματα στην υγεία και ακόμη και τον θάνατο.

Το 1960 παραπάνω από 100.000 γαλοπούλες πέθαναν στην Αγγλία μέσα σε λίγους μήνες από μία καινούργια αρρώστια που αρχικά ονομάστηκε Turkey X disease . Το 1961 προσδιορίστηκε ο μύκητας που απελευθέρωνε την τοξίνη, ο Aspergillus flavus και έτσι δόθηκε στην τοξίνη η ονομασία Αφλατοξίνη λόγω της καταγωγής της (Α.flavus – Afla). Τα αρχικά των αφλατοξινών Β και G προέρχονται από τον έντονο φθορισμό που παρουσιάζουν κάτω απο υπεριώδη ακτινοβολία, έτσι οι αφλατοξίνες Β παρουσιάζουν μπλε χρώμα φθορισμού και οι αφλατοξίνες G παρουσιάζουν πράσινο χρώμα φθορισμού [1].

Οι αφλατοξίνες είναι μυκοτοξίνες που παράγονται από ορισμένα είδη μυκήτων Aspergillus, αναπτύσσονται σε υψηλά επίπεδα θερμοκρασίας και υγρασίας. Οι αφλατοξίνες μπορούν να προκαλέσουν αφλατοξίκωση, μεταλλάξεις στον γενετικό κώδικα, καρκίνο του ήπατος και ανοσοκαταστολή.

Στην οικογένεια των αφλατοξινών ανήκουν περίπου 20 διαφορετικές Αφλατοξίνες με πιο σημαντικές τις Αφλατοξίνες B₁, B₂, G₁, G₂και αυτές που βρέθηκαν στα γαλακτοκομικά προϊόντα και για αυτό ονομάστηκαν Αφλατοξίνες Μ₁και Μ₂. Από τις αφλατοξίνες η πιο γνωστή και πιο επικίνδυνη τοξίνη είναι η αφλατοξίνη B₁. Έχει υψηλή οξεία τοξική δράση, δηλαδή μικρές ποσότητες αυτής μπορούν να προκαλέσουν κίρρωση του ήπατος και καρκινογένεση.

Μύκητες που παράγουν

αφλατοξίνες

Οι αφλατοξίνες στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές παράγονται κυρίως από μύκητες Aspergillus flavus και το συγγενικό είδος Aspergillus parasiticus. Οι Α. flavus παράγουν τις AFB ενώ A. parasiticus παράγουν AFB και AFG. Ακόμη και και άλλα είδη του Aspergillus παράγουν αφλατοξίνες, η σημασία των οποίων για τα τρόφιμα και τον άνθρωπο είναι μικρή. Τα είδη του Aspergillus που παράγουν αφλατοξίνες φαίνονται στον παρακάτω πίνακα [2].

Πίνακας:Είδη του Aspergillus που παράγουν αφλατοξίνες [Πηγή:2]

Είδος	Είδη αφλατοξινών		Κύριες πηγές	Γεωγραφικές περιοχή
	AFB	AFG
Α.flavus A.parasiticus A.nominus A.pseudotamarii A.bombycis A.ochraccoroseus A.australis	+ + + + + + +	- + + - + - +	Όλα τα είδη των τροφίμων αράπικα φυστίκια μέλισσες χώμα μεταξοσκώληκας χώμα χώμα, αράπικα φιστίκια	Παρουσία σε όλα τα ζεστάγεωγραφικά πλάτη συγκεκριμένες περιοχές USA, Ταϊλάνδη Ιαπωνία Ιαπωνία, Ινδονησία Αφρική Νότια ημισφαίριο

Τοξικότητα

Οξεία τοξικότητα

Οξεία τοξικότητα προκαλείται όταν προσλαμβάνονται μεγάλες ποσότητες αφλατοξίνης. Το κύριο όργανο-στόχος για τις αφλατοξίνες είναι το ήπαρ.

Χρόνια τοξικότητα

Η χρόνια τοξικότητα οφείλεται σε μια μακροχρόνια έκθεση μέτρια έως χαμηλής συγκεντρώσεως αφλατοξίνης.

Πίνακας: IARC Αξιολογήσεις[3]

Κατηγορία	Βαθμός στον οποίο αποδεικνύεται καρκινογένεση		Συνολική αξιολόγηση καρκινογένεσης για τον άνθρωπο
Κατηγορία	Άνθρωπος	Ζώα	Συνολική αξιολόγηση καρκινογένεσης για τον άνθρωπο
Αφλατοξίνες, φυσικής προέλευσης ξεχωριστά ή ως μείγματα	S	S	1
Αφλατοξίνη Β₁	S	S
Αφλατοξίνη Β₂		L
Αφλατοξίνη G₁		S
Αφλατοξίνη G₂		L	2B
Αφλατοξίνη M₁	L	S	2B

S, επαρκή αποδεικτικά στοιχεία καρκινογένεσης; L. Περιορισμένες ενδείξεις καρκινογένεσης; Ι. ανεπαρκή αποδεικτικά στοιχεία καρκινογένεσης; Ομάδα 1, καρκινογόνος για τον άνθρωπο; 2Β ομάδα, πιθανός καρκινογόνος για τον άνθρωπο;

Πηγές:

1.Aflatoxins: Occurrence and Health Risks URL:http://www.ansci.cornell.edu/plants/toxicagents/aflatoxin/aflatoxin.html (Πρόσβαση: 18.07.2010)

2.IARC Working Group. Volume 82. The views and expert opinions «on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans», που συνεδρίασε στην Λυών της 12-19 Φεβρουαρίου.
URL: http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol82/mono82-7A.pdf (Πρόσβαση:17.08.2010)

3.IARC Agents Classified by the IARC Monographs, Volumes 1–100, 2010 URL: http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/ ClassificationsAlphaOrder.pdf (Πρόσβαση: 04.08.2010)