Το βάρος του παιδιού μου

Το βάρος ενός υγιές παιδιού όπως και των ενηλίκων εξαρτάτε κυρίως από την προσλαμβανόμενη ενέργεια και την καταναλωμένη ενέργεια(ενεργειακό ισοζύγιο).

ή υπέρβαρο; 

Η υγιεινή διατροφή και η φυσική δραστηριότητα ρυθμίζουν το σωματικό βάρος μέσω του ισοζυγίου της προσλαμβανόμενης και της καταναλωμένης ενέργειας. [11]

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείτε μία αύξηση της παχυσαρκίας με αποτέλεσμα να αποτελεί πλέον ένα σημαντικό πρόβλημα των δυτικών χωρών. Στην Ευρώπη των 27 το 20% των παιδειών είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα[3].

Μία ιδέα για το βάρος του παιδιού σας μπορείτε να έχετε από τους υπολογισμούς ΒΜΙ- Παιδειών ηλικίας 5-19 ή να το υπολογίσετε μόνοι σας όπως φαίνεται παρακάτω.
 Η εκτίμηση του βάρους των παιδιών ηλικίας 5-19 γίνεται με την σύγκριση του Δείκτη μάζας σώματος τους με τις αντίστοιχες τιμές άλλων παιδιών του ίδιου φύλλου και ηλικίας ενός πληθυσμού αναφοράς. Αναλυτικότερα το βάρος των παιδιών ηλικίας 5-19 εκτιμάτε υπολογίζοντας το BMI (βάρος σε kgr/ ύψος σε m x ύψος σε m) και με βάση την ηλικία και το φύλο του παιδιού προσδιορίζετε το z-score ή εκατοστιαία θέση στο διάγραμμα ανάπτυξης[11].

Με βάση το παγκόσμιο οργανισμό υγείας (WHO) για παιδιά ηλικίας 5-19 έχουμε [9]:

- υπέρβαρο παιδί έχουμε όταν το z-score είναι > +1SD ή είναι > από την 97η εκατοστιαία θέση

-παχύσαρκο παιδί έχουμε όταν το z-score είναι > +2 SD ή είναι > από την 85η εκατοστιαία θέση

-ελλιποβαρή παιδί έχουμε όταν το z-score είναι > -2SD ή είναι < από την 3η εκατοστιαία θέση

Παραδείγματα:

Α.)Αν έχετε ένα αγόρι ηλικίας 5 ετών και 6 μηνών, με ύψος 1,18m και βάρος 25kg
υπολογίζετε το BMI= Βάρος/ύψος x ύψος= 25/1,18 x 1,18=25/1,3924=17,9546

Στο διάγραμμα αγόρι ΒΜΙ-για ηλικία προσδιορίζουμε με την βοήθεια των κάθετων νοητικών γραμμών από το υπολογισμένο σημείο ΒΜΙ(17,95) και της ηλικίας(5,6ετών) το σημείο τομής αυτών.  Το σημείο αυτό στην περίπτωση του παραδείγματος βρίσκετε ανάμεσα 85η και 95η εκατοστιαία θέση (ή το z-score ανάμεσα +1 και +2), οπότε το παιδί είναι υπέρβαρο.

Εκτυπώστε για αγόρια το διάγραμμα BMI-για-ηλικία 

Β.)Αν έχετε ένα κορίτσι ηλικίας 12 ετών και 6 μηνών, με ύψος 1,64m και βάρος 47kg
υπολογίζετε το BMI= Βάρος/ύψος x ύψος= 47/1,64x 1,64=47/2,6896 = 17,4747 

Στο διάγραμμα κορίτσι ΒΜΙ-για ηλικία προσδιορίζουμε με την βοήθεια των κάθετων νοητικών γραμμών από το υπολογισμένο σημείο ΒΜΙ(17,47) και της ηλικίας (12,6ετών) το σημείο τομής αυτών.  Το σημείο αυτό στην περίπτωση του παραδείγματος βρίσκετε ανάμεσα 3η και 85η εκατοστιαία θέση (ή το z-score ανάμεσα +1 και -2), οπότε το παιδί έχει κανονικό βάρος.

Εκτυπώστε για κορίτσια το διάγραμμα ΒΜΙ-για-ηλικία

 Επειδή στην ηλικία αυτή η αξιολόγηση είναι δύσκολη, λόγω του ότι τα παιδιά μεγαλώνουν και έχουν μία απρόβλεπτη ανάπτυξη θα ήταν καλύτερο να συμβουλευτείτε τον παιδίατρο ή τον διαιτολόγο σας, έτσι ώστε να μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια αν το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.

βάρος των παιδιών μας;

υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά και έφηβους;

Η αυξημένη πρόσληψη τροφίμων έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί στην αύξηση του δείκτη μάζας σώματος (BMI), δηλαδή στην αύξηση του βάρος [7]
Οι διατροφικοί παράγοντες που μπορεί να επιδρούν θετικά στην αύξηση του βάρος κατά την παιδική ηλικία σύμφωνα με την έκθεση «Διαιτητικές οδηγίες για αμερικανούς του 2010» είναι [24]:

- η ενεργειακή πυκνότητα της διατροφής((διατροφή με τρόφιμα υψηλής ενεργειακής πυκνότητας)

-  η συνολική ενεργειακή πρόσληψη(μεγαλύτερη ενεργειακή πρόσληψη σε σχέση με την καταναλωμένη ενέργεια)

- η ποσότητα λιπαρών της διατροφής

- τα ζαχαρούχα ποτά (π.χ. ζαχαρούχα αναψυκτικά, ζαχαρούχοι χυμοί)

Πώς πρέπει να το διαχειριστούμε 

το βάρος

Δεν θα πρέπει να προτρέπουμε υπέρβαρα παιδιά ή υπέρβαρους έφηβους στην απώλεια βάρους , αλλά στο να μην αυξήσουν το βάρος. Τα παιδιά επειδή βρίσκονται στην ανάπτυξη μπορούν με την υιοθέτηση υγιεινής συμπεριφοράς(συνήθειες) όπως είναι η φυσική άσκηση και η ισσοροπημένη διατροφή να αποκτήσουν το φυσιολογικό τους βάρος. Οπότε θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τις συνήθειες και τις συμπεριφορές τους, οι οποίες αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες για την αύξηση του βάρος.
Για παιδιά ή εφήβους που έχουν παχυσαρκία ή είναι ελλιποβαρής θα ήταν καλύτερο να συμβουλευτείτε το ιατρό σας ή κάποιο διαιτολόγο.

Η επιρροή του οικογενειακού

περιβάλλοντος

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά(για ηλικίες 4-6) τρώνε αυτά που τους δίνουμε [23], οπότε θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τις οικογενειακές συνήθειες και συμπεριφορές .Οι συνήθειες των γονέων παίζουν σημαντικό ρόλο στην διατροφική πρόσληψη και στο βάρος των παιδιών. [16]   Την μεγαλύτερη επιρροή όμως την έχουν οι μητέρες, οι οποίες είναι αυτές που ανησυχούν περισσότερο για την διατροφή των παιδιών τους. [19]

Η ενεργή συμμετοχή των γονέων στην προσπάθεια των παιδιών στην μείωση ή στην μη περαιτέρω αύξηση του βάρους έχει καλύτερα αποτελέσματα, όταν η προσπάθεια αυτή γίνεται μία οικογενειακή υπόθεση [1]. Η υιοθέτηση της ισορροπημένης  διατροφής και η συμμετοχή στην φυσική άσκηση όλης της οικογένειας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιτυχή έκβαση της προσπάθειας του παιδιού ή του εφήβου.

Παράλληλα δεν θα πρέπει να απαγορεύονται τρόφιμα, επειδή γενικά  η απαγόρευση αυξάνει την επιθυμία προς το απαγορευμένο και οπότε δημιουργεί όχι μόνο αύξηση πρόσληψης της συγκεκριμένης τροφής αλλά και μία αύξηση στην ποσότητα αυτής. [17]  Μην απαγορεύετε τελείως τα γλυκά ή τα γεύματα από φαστ φουντ απλά περιορίστε την συχνότητα αυτών.

Τέλος μη πιέζεται τα παιδιά να φάνε κάποια τρόφιμα όπως φρούτα και λαχανικά, θα πετύχετε το αντίθετο. [20] Ενώ αν δεν τα πιέσετε και απλός τους τα προσφέρετε η αντίδραση των παιδιών θα είναι μικρότερη. Δεν χρειάζεται να απογοητεύεστε όταν δεν θέλει να δοκιμάσει κάτι καινούργιο, χρειάζεται χρόνο, απλά αν μπορείτε κάντε και άλλες προσπάθειες. Να συμπεριλάβετε και το παιδί σας στην διαδικασία προετοιμασίας του γεύματος, αυτό θα μειώσει την αντίσταση του να δοκιμάσει κάτι καινούργιο. Το σημαντικότερο όμως είναι να μην αντιδράτε σε παράπονα του παιδιού σας για κάτι καινούργιο που δεν θέλει να δοκιμάσει φάτε το εσείς και αφήστε να σκεφτεί το παιδί. Αφού οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπο γι’ αυτά, και θα κάποια στιγμή θα φάει ότι βλέπει να τρώνε και αυτοί.

Υποστηρίξτε την ψυχολογία

Πάρτε την τυχόν πίεση που αισθάνονται τα παιδιά από τα πρότυπα που έχει δημιουργήσει το κοινωνικοπολτισμικό περιβάλλον .Τα υπέρβαρα παιδιά έχουν συνήθως χαμηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης και μίας γενικής δυσαρέσκειας λόγω της απόκλιση από αυτά τα ιδανικά.[8] Βοηθήστε τα παιδιά σας. Χρειάζονται την υποστήριξη, την αγάπη, την αποδοχή και την ενθάρρυνση σας για να μειώσουν την δυσαρέσκεια και να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. 

Παράγοντες που σχετίζονται

• Η ενεργειακή πρόσληψη να είναι ισσοροποιημένη με τις δαπάνες (απαιτήσεις)
• Μεγάλη μείωση των προσλαμβανόμενων ζαχαρούχων αναψυκτικών
• Αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών
• Μικρότερες ποσότητες χυμών φρούτων, ιδιαίτερα για τα υπέρβαρα παιδιά
• Μικρότερες μερίδες τροφίμων και αναψυκτικών
• Την μείωση κατανάλωσης γευμάτων γρήγορου έτοιμου φαγητού (φαστ φουντ)
• Η πρόσληψη του πρωινού
• Λιγότερες ώρες μπροστά στην οθόνη (Η/Υ, τηλεόραση)
• Οι περισσότερες ώρες φυσικής δραστηριότητας 

Αλλάξτε τις συνήθειες των παιδιών 

και την σχέση αυτών με την υγιεινή διατροφή 

-Πρέπει να παρέχονται σε αφθονία λαχανικά και φρούτα, όταν υπάρχουν φρούτα και λαχανικά στο σπίτι έχουμε αύξηση της πρόσληψης αυτών [10].

-Δώστε χρώμα στα πιάτα με φρούτα και λαχανικά, έχει αποδεχθεί ότι τα διάφορα χρώματα σε ένα πιάτο επηρεάζει θετικά την πρόσληψη. Έτσι σε ένα πιάτο βάλτε ρόγες σταφυλιών, κομμάτια μήλου, κομμάτια αχλαδιού.

-Πρέπει να αυξηθεί το μέγεθος των μερίδων των φρούτων και των λαχανικών και ταυτόχρονα να μειωθεί το μέγεθος των μερίδων όπως των γλυκών και φαστ φουντ. Το μέγεθος των μερίδων επηρεάζει την πρόσληψη των τροφίμων όποια και αν είναι η γεύση.[12]

-Πρέπει να τοποθετήσουμε τα γλυκά σε μη ορατά και δύσκολα προσβάσημα σημεία στο σπίτι. Επειδή όσο πιο μεγαλύτερο κόπο πρέπει να καταβάλουμε για να φτάσουμε στα γλυκά τόσο μειώνεται και η πρόσληψη αυτών, ακόμη όσο πιο πολύ βλέπουμε τα γλυκά τόσο αυξάνετε η ζήτηση για αυτά και τελικός η πρόσληψη αυτών.[13]

-Δεν πρέπει να τρώμε βλέποντας τηλεόραση, θα πρέπει να τρώμε πάντα στο τραπέζι. Έχει παρατηρηθεί ότι βλέποντας τηλεόραση έχουμε την αύξηση των προσλαμβανόμενων τροφίμων. [14,15]

Φυσική δραστηριότητα και

  η επίδραση αυτής

Τα χαμηλά επίπεδα σωματικής άσκησης αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα στην αύξηση της παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Η παχυσαρκία μπορεί να εμφανιστεί και όταν η ενεργειακή πρόσληψη υπερβαίνει τις συνολικές καύσεις συμπεριλαμβανομένης σ’ αυτές και της φυσικής δραστηριότητας.[4]

Η φυσική δραστηριότητα μπορεί να προσφέρει: 

-Βοηθάει σημαντικά στην διατήρηση ή την απώλεια βάρους

-Συμβάλει στην αύξηση των καύσεων, από την καύση θερμίδων μέσω της άσκησης

-Αυξάνει το βασικό μεταβολισμό από την αύξηση της μυϊκής μάζας

-Αλλάζει την διάθεση μας

-Οι αθλητικές δραστηριότητες συμβάλλουν στην δημιουργία κοινωνικών σχέσεων

-Βοηθάει στην απόκτηση αυτοπεποίθησης

-Αύξηση της φυσικής κατάστασης

-Ικανοποίηση και απόλαυση από την άσκησης

Σταδιακά θα πρέπει να αυξηθεί η διάρκεια, η συχνότητα και ηένταση της φυσική άσκηση μέσα στον χρόνο.

Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας συστήνει για τη βελτίωση της καρδιο-αναπνευστικής και της μυϊκής ικανότητας, την υγεία των οστών αλλά και για την υγεία των καρδιαγγειακών και μεταβολικών βιοδεικτών υγείας[5,6]:

1. Τα παιδιά και οι νέοι ηλικίας 5-17 θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 60λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας καθημερινά.

2.Η σωματική δραστηριότητα μεγαλύτερη από 60 λεπτά παρέχει επιπρόσθετα οφέλη για την υγεία.

3. Το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής σωματικής άσκησης πρέπει να είναι αερόβια. Θα πρέπει να περιλαμβάνετε δραστηριότητα έντονης έντασης και ασκήσεις που ενισχύουν τους μυς και τα οστά τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα.

Η σωματική άσκηση για νέους και παιδιά μπορεί να περιλαμβάνει το παιχνίδι, αθλητικά παιχνίδια, αθλήματα, κουβάλημα, μικροδουλειές, φυσική αγωγή ή προγραμματισμένη άσκηση με την οικογένεια, στο σχολείο του ή από άλλες κοινοτικές δραστηριότητες.